NE, NIJE RAZLOG TO ŠTO MISLITE Evo kako su nastale visoke štikle i čemu su služile

Visoke potpetice su, prema istoričarima, nastale u 15. vijeku, ali ne iz razloga da bi neko bio viši ili, pak graciozniji. Naime, u to vrijeme, konj je bio glavno prevozno sredstvo, a jahači su prelazili ogromne razdaljine. Kako noga ne bi klizila sa kaiša zakačenog na sedlo, osmišljena je visoka potpetica.

Tako je 1500. godine nastala i obuća sa potpeticom od tri centimetara, koja se još nazivala i jahačevom petom. Tadašnja obuća nalikovala je na današnje kaubojske čizme.

Tokom prve tri decenije 15. vijeka, ova peta mijenjala je oblik i mnogo puta je iznova stilizovana, te je postajala sve tanja i duža, a onda, nije više ni imala praktičnu ulogu. Vremenom, cipele na visoku potpeticu postale su svakodnevna obuća, ali samo na dvorovima. Krajem 16. vijeka, muška obuća imala je potpetice od šest do čak devet centimetara.

Od ratnog oruđa do simbola buržoazije

Kako se ovaj modni trend širio među aristokratijom centralne Evrope sedamnaestog vijeka, obućari su se suočili sa dizajniranjem cipela koje zapravo nikada nisu ni bile namijenjene hodanju. Čemu su onda bile namijenjene ako ne tome, pitate se? Naime, persijska vojska je poslala konjicu da se bori protiv Otomanskog carstva, a vojnici su sa sobom donijeli i visoke potpetice. One nisu služile za to da iznenade neprijatelja, već radi unapređenja borbenog stila. Kada vojnici stoje na potpeticama, držanje im je sigurnije i koriste luk i strijelu preciznije.

Kako je sklonost ka egzotičnom persijskom stilu osvajala Evropu, ironično, bogate aristokrate su počeli da prihvataju cipele sa visokim potpeticama kao simbol „muževnosti“ i „ratničkog izgleda“. Bez šale. Visina štikle je povećana, skupa crvena boja je dodata kako bi simbolizovala rat, i uskoro su cipele sa potpeticama dospjele u vrh muške mode.

Žene su samo slijedile trend, jer je moda sredine sedamnaestog vijeka nalagala da kopiraju elemente muškog oblačenja kako bi „maskulinizovale“ svoj izgled.

Nije se obaziralo na to što je takva cipela bila potpuno nepraktična da bi se pješačenjem stiglo od tačke A do tačke B. S druge strane, ni bogata aristokratija nije bila poznata po tome što je mnogo pješačila blatnjavim putevima Evrope sedamnaestog vijeka.

Zašto su muškarci prestali da nose štikle, a žene nisu?

Sa prosvetiteljstvom je došlo prisvajanje racionalnog i odbacivanje „privilegije nad obrazovanjem“. Muškarci su odbijali da budu obučeni kao do tada i birali da se oblače praktičnije, jednostavnije i funkcionalnije. Prestale su da se nose visoke potpetice, šarena odjeća – i time ističe klasna razlika, a zavladala je crna uniforma i demokratija.

Promjena ka praktičnom nije se odnosila na oba pola. Na žene se u to vrijeme gledalo kao na emocionalne, sentimentalne i neobrazovane, što je u suštini i bio razlog da one nastave da nose „budalaste“ cipele sa visokim potpeticama, a muškarci ne.

Čuvene cipele Katarine de Miči

Supruga grofa Orleana, Katarina de Miči je 1533. godine od svog obućara zatražila da joj napravi cipele sa potpeticom, koje će biti lijepe, a u isto vrijeme imaće funkciju da sama Katarina izgleda više, jer je inače bila veoma niska rastom. Obućar joj je napravio drvene cipele sa platformom.

Uskoro, cipele sa potpeticama postaju modni imperativ francuske aristokratije, pa se tako ovaj trend prenio i van granica Francuske. Visoke potpertice postale su simbol bogatstva i prestiža i tokom 17. i 18. vijeka postajale su sve popularnije.

Međutim, nakon Francuske revolucije, iz protesta zbog klasnih razlika, visoke potpetice padaju u zaborav, a u modu ulaze ravne cipele. Tako je bilo sve do sredine 19. vijeka, kada se u modu vraćaju visoke pete, pretežno kod pripadnica ljepšeg pola.

Tokom 60-tih i 70-tih godina prošlog vijeka, ravne cipele su opet povele bitku, ali kasnih 80-tih i dolaskom disko ere, cipele na štiklu vraćaju se na velika vrata. U tome su umnogome pridonijele manekenke poput: Naomi Kempbel, Sindi Kraford, Linda Evanđelista i Klaudija Šifer, koje su na revijama nosile visoke potpetice, a u njima, fotografisale su se i za naslovnice modnih časopisa.