Tri imena i priče najstarije fojničke džamije
Najstarija džamija u Fojnica datira još iz hidžretske 958., odnosno 1551. godine.
Džamija je osim po starini, poznata i po tome što ima tri imena. Atik džamija što znači ‘stara’, Srednja jer se nalazi između Čaršijske i Muharem-efendijine džamije, a najzanimljiviji je treći naziv – Djevojačka džamija.
– Naziv Djevojačka nastao je iz legende koja kaže da je džamija bila do temelja spaljena, porušena i da mještani koji su živjeli u mahali Hadrovići nisu imali dovoljno sredstava da je obnove. Onda su tri djevojke koje su tu živjele dale svoj miraz za obnovu. I po toj legendi, džamija nosi naziv Djevojačka. O tome svjedoči Tarih (zapis) o obnovi Atik džamije koji se nalazi na ulazu, iznad vrata. Autor ovog natipisa je fojnički nakšibendijski šejh Abdurrahman Sirija – kaže za Fenu imam džamije Ahmed-ef. Vuković.
U ovom tarihu se izražava radost što je džamija obnovljena.
– Hvala Allahu kad se ponovo podiže ova bogomolja, a to su mnogo željeli svi stanovnici ovog kraja. Svi se potrudiše jer je ovo staro mjesto (bogomolja). Pa njihov trud neka Stvoritelj nagradi – zapisano je u Tarihu povodom obnove džamije 1820 godine.
Inače, sve džamije u Fojnicu na ulazu imaju tarih natpis postavljen na građevinu prilikom završetka njene izgradnje ili nekog važnog događaja, sačinjen od stiha ili citata iz Kur̕ana, u kojem zbrojena vrijednost arapskih slova daje odnosnu godinu – kronogram.
Efendija Vuković ističe da su tarihi na fojničkim džamijama bogatstvo koje treba čuvati i njegovati. Ističe da je Atik džamija najstarija na širem području.
– Važno je da smo ove godine uradili generalnu reatauraciju džamije zahvaljujući donaciji Vakufske direkcije Republike Katar – podvukao je.
Atik, Srednja ili Djevojačka džamija specifična je i po tome što se u njoj obavlja i zikr četvrtkom. Inače, Fojnica i jeste poznata po tekijama i bogatom sufijskom ili derviškom životu, a Atik džamija bila je jedna od prvih u kojima je obavljan zikr.
Također, već 34 godine uz ramazan se u ovoj džamiji obavlja i ženska mukabela.